Zwarte mis

Samenvatting

Het naïeve geloof in grote utopische projecten is een van de grootste valkuilen van de mens,' zei John Gray in een interview. Dachten we in de eerste jaren na het einde van de Koude Oorlog nog dat de grote utopische systemen verleden tijd waren; tegenwoordig zijn ze vitaler dan ooit.Daarmee doelt Gray met name op het 'neoconservatieve project' dat, via invasies in Irak en Afghanistan, een nieuwe wereldorde tracht te stichten. Gray analyseert deze onderneming als een gevaarlijke ideologische cocktail van Amerikaans religieus fundamentalisme en Europees Verlichtingsfundamentalisme.Daartegenover plaatst Gray een pleidooi voor bescheidenheid, terughoudendheid en tolerantie. In het voetspoor van denkers als Montaigne, Hume en Berlin pleit hij voor respect voor andere tradities en culturen, in internationale betrekkingen en in de eigen omgeving. Zijn ideaal is dat van de 'modus vivendi': de pluriforme samenleving, waarin de omgang met individuele verschillen centraal staat, en niet de eenheidscheppende consensus.